RUTA DOS PAZOS E CASONAS
Chegada: A Gándara
Lonxitude: 25 Km. dous tramos
Duración: 8 horas
Interese: Paisaxístico-Arquitectónico
Dificultade: Baixa por tramos
22 casonas se distribúen ao longo dos 25 quilómetros desta rota, que resulta un tanto atípica, ao ter que percorrer grandes distancias para chegar dunha construcción á outra. De aí que sexa ideal para realizar en bicicleta. Cruzando o medio rural e a zona urbana, poderemos coñecer os grandes pazos e chalés de Narón, que nos transportaran a distintas épocas a través de estilos e liñas arquitectónicas diferentes.
Algúns lugares de interese:
Pazo-Convento de Baltar: construído como pazo no século XVI por gracia da derradeira marquesa de Lago-San Sadurniño, converteuse en convento cando a nobre llelo doou aos frades claretianos. Da súa data de creación só conserva hoxe en día dous grandes brasóns en cantería esculpida. Dentro deste edificio cómpre destacar outros dous monumentos: a Capela do Sagrado Corazón, que ten un retablo preciosista, e unha fonte de estilo barroco. A última reconstrucción do seu interior data de 1914 e dela temos mostras como as abondosas fiestras cadradas, a balconada ou os canzorros nos tellados.
Pazo do Vento: xunto ao muíño circular do Vento, atopamos este pazo. É unha construcción de pedras de cantería, que conta con gran profusión de detalles arquitectónicos no seu interior. Entre eles destacan unha gran escalinata de pedra e unha lareira típica. Detalles exteriores coma o hórreo de pilastras ou un gran pombal-merendeiro poligonal, aínda amosan a imaxe da fidalguía das xentes que o fixeron construír.
Pazo de Libunca: esta casona da Pena de Embade é unha construcción realizada pola familia dos Montenegro en 1918. Desa época mantén a súa decoración de liñas modernistas, con columnas e balconadas reberetadas de cerámica traída de Levante. O coñecido como chalet de Cabezas, que se convertirá próximamente nun hotel de luxo, tamén conserva as verxas de reixería, o pórtico de columnas neoclásicas e un minixardín botánico, no que se atopa unha bonita fonte de cerámica.
POR ONDE IR
Comezamos este recorrido en Baltar, na estrada C-546, de Ferrol a Valdoviño, por Meirás. Alí, en Baltar podemonos achegar por unha pista hata o pazo, agora convento, de Baltar. Continuando po la carreteira C-646 en dirección a Ferrol, o chegar o límite do noso municipio, volvemos ve-lo pazo de Muíño do Vento. O edificio principal ten, ademais doutros detalles arquitectónicos interesantes, unha grande escalinata de pedra e unha típica lareira. O pombal, acomodado como merendeiro e tamén unha singular peza de desta mansión.
De pasarmos á estrada de Freixeiro Valdoviño-Cedeira, AC-113, nas cercanías do cruce coa que ven de Narón e nos arredores da parroquia de Castro, pódense ver outras edificacións interesantes. Alí está o Pazo de Nelle, a Casona de Veran dos Pita Romero e mailo Pazo Libunca. Este último, coñecido tamén como Chalet de Cabezas, de estilo modernista, ten un gran pórtico con columnas neoclásicas, enfeitado con cerámica levantina, artísticos enreixados de ferro e orixinal decoración. O parque, que loce unha bonita fonte, e un auténtico xardín botánico. Construírono os Montenegro en 1918. Baixando en dirección a Xubía, veremos outras casas interesantes como a de Freire, e xa na Estrada de Castela a de Román, que evoca o estilo romántico francés de finais do século XIX. Facendo o recorrido desta estrada cara Ferrol, iremos descubrindo casas como a de A Torre, con aires de clásico pazo, torreón ameado e galerías mariñás. Logo un grupo de casonas de labranza, que conservan los enrexados de fierro fundido do desaparecido pazo de Casal. Aínda poden atrae-la curiosidade do turista a Casa de Pedra de Grao, fronte o asilo de Piñeiros, e en A Gándara o Chalet de Antón, acomodado como Casa da Cultura, a casona do militar Mankinlay, cuberta de hedra, e no límite con Ferrol, o elegante chalet con pórtico de columnas, balconada e torreón aclépticos, ocupado polo colegio de Nosa Señora do Chanorro.
